από Ιστορία της Τεχνολογίας: Η επέκταση του τηλεγραφικού δικτύου
Αιθουσα τηλεγραφητών στο κεντρικό τηλεγραφείο του 'Αμστερνταμ περί το 1880.
Αιθουσα τηλεγραφητών στο κεντρικό τηλεγραφείο του 'Αμστερνταμ περί το 1880.
Στα επόμενα χρόνια είναι ασταμάτητη η επέκταση του τηλεγράφου Μορς. Το έτος 1849 λοκληρώνονται οι συνδέσεις Βερολίνο- Κολωνία και Βερολίνο- Φραγκφούρτη. Οι εφημερίδες της εποχής αναφέρουν μάλιστα ότι στις 28 Μαΐου 1849 έφτασε αυθημερόν από τη Φραγκφούρτη στο Βερολίνο το μήμυμα ότι ο βασιλιάς της Πρωσίας ανακηρύχθηκε στην εθνοσυνέλευση αυτοκράτωρ όλης της Γερμανίας. Το ίδιο έτος παραιτήθηκε ο Bέρνερ Ζήμενς από το στρατό για να αφοσιωθεί στις τεχνικές εφευρέσεις του.
Στην Ευρώπη άλλαζε το φυσικό τοπίο με την εγκατάσταση χάλκινων γραμμών τηλεγράφου σε ξύλινες κολώνες. Η σημασία αυτών των αλλαγών που σήμαιναν τότε τεχνολογική πρόοδο, δεν έγιναν φυσικά αντιληπτές. Αργότερα ακολούθησαν και οι γραμμές, ακόμα επιβλητικότερες, μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με τις οποίες έχει αλλοιωθεί οριστικά το φυσικό τοπίο στις αναπτυγμένες χώρες.
Υπογείως γινόταν εγκατάσταση καλωδίων σε σχετικά μικρό βάθος και μόνο εφόσον αυτά είχαν μόνωση γκουταπέρκας. Η συμπληρωματική προστασία των γραμμών με σιδερένιους σωλήνες ήταν σπάνια, με αποτέλεσμα να διακόπτονται συχνά οι τηλεγραφικές συνδέσεις, άλλοτε εξ αιτίας τρωκτικών που ροκάνιζαν τη μόνωση, άλλοτε λόγω καταστροφών από τις εργασίες στις σιδηροδρομικές γραμμές, παράλληλα στις οποίες είχαν θαφτεί τα καλώδια του τηλεγράφου. Η έλλειψη εκπαιδευμένου τεχνικού προσωπικού να εντοπίζει με τεχνικές μετρήσεις το σημείο διακοπής, προκαλούσε επίσης σημαντικά προβλήματα στη λειτουργία των τηλεγράφων. Στη Γερμανία προκλήθηκε αντιδικία μεταξύ της εταιρίας Siemens & Halske που είχε εγκαταστήσει σχεδόν όλες τις γραμμές (μοναδικός προμηθευτής θα λέγαμε σήμερα) και της Κρατικής Εταιρίας Τηλεγράφων της χώρας που είχε την ευθύνη για τη λειτουργία και συντήρηση του δικτύου, ποιος ευθύνεται για το κακό τηλεγραφικό δίκτυο! Αποτέλεσμα ήταν να διακοπεί η συνεργασία και να μεταφέρει η εταιρία Ζήμενς τις δραστηριότητές της στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στη Ρωσία.
Το ατμοκίνητο ιστιοφόρο πλοίο Faraday για ποντισμό καλωδίων.
'Aλλος σημαντικός τομέας δραστηριοτήτων για την επέκταση του τηλεγραφικού δικτύου ήταν οι υποθαλάσσιες συνδέσεις. Το πρώτο καλώδιο αυτού του είδους τοποθετήθηκε το 1850 από τους John Watkin και James Brett, μεταξύ Γαλλίας (Cap Gris Nez) και Αγγλίας (Dover). Το καλώδιο που χρησιμοποιήθηκε είχε διάμετρο μονωμένων συρμάτων 1,8 mm και συνολική εξωτερική διάμετρο 12,5 mm. Μοναδική μόνωσή του ήταν από γκουταπέρκα, χωρίς άλλη προστασία, πράγμα που οδήγησε στην καταστροφή της σύνδεσης ήδη μία ημέρα μετά την εγκατάσταση. Το επόμενο έτος, 1851, έγινε μια δεύτερη εγκατάσταση, όπου αυτή τη φορά χρησιμοποιήθηκε καλώδιο με μεταλλικό χιτώνα. Αυτή η σύνδεση λειτούργησε χωρίς προβλήματα για πάρα πολλά χρόνια.
Οι επόμενες σημαντικές γραμμές τηλεγράφου έγιναν στα έτη 1852-54 στη Ρωσία, μεταξύ Πετρούπολης και Μόσχας και Μόσχας- Κιέβου, Κιέβου- Οδυσσού- Σεβαστούπολης, καθώς επίσης Πετρούπολης- Βαρσοβίας. Η γραμμή αυτή είχε συνολικό μήκος περί τα 5.000 km και ήταν άλλοτε υπόγεια και άλλοτε υποβρύχια (λίμνες, ποτάμια). Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε καλώδιο με πλεγμένο μεταλλικό χιτώνα και μόνωση γκουταπέρκας.
Το 1855 ανέλαβαν οι αδελφοί Brett να εγκαταστήσουν μια υποβρύχια τηλεγραφική γραμμή μεταξύ Σικελίας και βόρειας Αφρικής. Η επιχείριση αυτή απέτυχε λόγω του, άγνωστου μέχρι τότε, πολύ μεγάλου βάθους της Μεσογείου (περί τις 3.000 m). Μετά από μία ακόμα προσπάθεια, εγκαταλείφθηκε προσωρινά αυτός ο στόχος. Το 1857 επεχείρησαν οι εταιρίες Newall & Co. (κατασκευή καλωδίων) και Siemens & Halske (εγκατάσταση τηλεγραφικών γραμμών) να συνεργαστούν για το έργο Σικελία- Αφρική. Με την κατασκευή ενός φρένου που μείωνε τη μεγάλη ελκτική δύναμη του καλωδίου και απέτρεπε της θραύση του, ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση και πραγματοποιήθηκε η πρώτη τηλεγραφική σύνδεση Ευρώπης- Αφρικής.
Στις ΗΠΑ είχε εγκατασταθεί μέχρι το 1861 ένα δίκτυο γραμμών τηλεγράφου με συνολικό μήκος περί τα 6.000 km, μεταξύ Νέας Υόρκης και Σαν Φρανσίσκο. Επίσης η αμερικάνικη εταιρία Cyrus Field εγκατέστησε ένα υποβρύχιο καλώδιο, μετά από μερικές ανεπιτυχείς προσπάθειες, στο βόρειο Ατλαντικό, μεταξύ Αμερικής και Ευρώπης. Το 1867 ξεκίνησε η υλοποίηση ενός σχεδίου ασύλληπτων διαστάσεων, η σύνδεση Λονδίνου- Καλκούτας με υποβρύχιο καλώδιο. Οι πολιτικοί λόγοι για έγκαιρη επικοινωνία του κέντρου με τη μεγάλη αποικία των Ινδιών ήταν προφανείς. Το έργο αυτό ανατέθηκε στη νεοϊδρυθείσα εταιρία Siemens Bros. των δύο αδελφών Wener και William Siemens και ολοκληρώθηκε το 1870 χωρίς σημαντικά προβλήματα, παρά τα 11.000 km καλωδίου που ποντίστηκαν μέσα σε 3 χρόνια. Αυτή η σύνδεση λειτούργησε απρόσκοπτα μέχρι το 1930, δηλαδή 60 χρόνια. Μετά από αυτή την επιτυχία, κατασκεύασε η εταιρία των αδελφών Ζήμενς ένα πλοίο ποντισμού καλωδίων, το οποίο βαφτίστηκε με το όνομα Faraday. Αυτό το πλοίο ήταν, όπως όλα τα υπερωκεάνεια πλοία της εποχής, ατμοκίνητο ιστιοφόρο.
Το έτος 1865 ιδρύθηκε η Διεθνής Τηλεγραφική Ένωση που είχε στόχο να τυποποιήσει και να συντονίσει τη λειτουργία των εκτεταμένων πλέον τηλεγραφικών δικτύων. Ως έδρα της Ένωσης ορίστηκε η Βέρνη. Το επόμενο σημαντικό έργο της εταιρίας Siemens Bros., στο οποίο χρησιμοποιήθηκε το πλοίο Faraday ήταν η μια νέα σύνδεση μεταξύ Ευρώπης και βόρειας Αμερικής. Οι σχετικές εργασίες άρχισαν το 1873 και ολοκληρώθηκαν το 1875. Οι επόμενες μεγάλες υποβρύχιες συνδέσεις έγιναν το έτος 1900 μεταξύ της Γερμανίας (Borkum) και της Νέας Υόρκης και το έτος 1902 η μεγαλύτερη όλων (14.500 km) μεταξύ Καναδά (Vancouver) και Αυστραλίας (Brisbane).
Η εφεύρεση και διάδοση του τηλεγράφου, ήταν ίσως η δεύτερη σημαντικότερη επινόηση, μετά την ατμομηχανή, που προκάλεσε αλυσιδωτές και απρόβλεπτες οικονομικές, τεχνικές αλλά και πολιτικο- στρατιωτικές ανακατατάξεις σε παγκόσμια κλίμακα. Αν αναλογιστεί κάποιος τα ποσά που επενδύθηκαν και οι θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν, γίνεται κατανοητό πόσο σημαντική ήταν αυτή η εφεύρεση και όλες οι συναφείς βελτιώσεις και προεκτάσεις της.
